سوال :

درباره ی دجال بگویید؟

پاسخ :

ظهور دجال از نشانه های غیر حتمی است. مردی کافر، دارای یک چشم و آن هم در پیشانی.

در روایات زیادی از اهل سنت، خروج دجال از نشانه های برپایی قیامت دانسته شده ولی در کتب شیعه فقط چند روایت انگشت شمار داریم که خروج دجال را از علائم ظهور معرفی می کند. این نکته قابل ذکر است که سند آن روایات، قابل قبول و معتبر نیستند.۱

دجال به معنای “دروغ گوی فریب کار” است. اصل داستانِ دجال در کتاب های مسیحیان آمده، در انجیل بارها کسانی را که منکر حضرت مسیح باشند را دجال معرفی کرده.

حال، منظور از دجال کیست؟ آیا در جامعه امروزی ما، مصداق دارد؟ احتمال بسیاری می رود که دجال ها (دروغ گوی فریب کار) زیاد باشند و اشاره به فرد خاصی نداشته باشد. چه بسا دجال، کنایه از کفر جهانی و سیطره ی فرهنگ مادی بر ضِدِّ جهان باشد! که سعی آن بر فریب مردم است. به همین دلیل، پیامبــران، امت های خودشان را از فتنه ی دجال بیم می دادند! حدیث داریم «هیچ پیامبری مبعوث نشد مگر آنکه قومش را از فتنه ی دجال بر حذر داشت!»۲ آیت الله مکارم شیرازی در کتابشان به نام “حکومت جهانی مهدی” می فرمایند «ظاهرا آنچه در روایات آمده پیرامون دجال، اشاره به شخص خاصی نباشد بلکه اشاره به شخصیت او باشد! شاید دجال همین حکومت های ظالم و ستمگر باشد…»

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند: «قائم بعد از غیبت، ظهور کرده، دجال را می کشد و زمین را از هر ظلم و ستمی پاک می سازد.»۳ البته در منابع اهل سنت آمده دجال به دست حضرت عیسی کشته می شود که این نظریه با دیدگاه شیعه منافاتی ندارد. زیرا حضرت عیسی(علیه السلام) تابع حضرت مهدی(عج) می باشد لذا به دستور حضرت، دجال را می کشد.

بعضی ها ماهواره یا موبایل را دجال آخرالزمان معرفی می کنند، در این باره استدلال مناسبی ارائه نشده و از طرفی برخی دیگر به این برداشت منتقد هستند و نظرشان بر این است که ماهواره یا گوشی وسیله ایست که از آنها می شود استفاده ی مفید هم داشت لذا شاید افرادی امروزه یا در آینده چنین استفاده ای داشته باشند. در هر صورت (گرچه تاکنون از آنها غالبا استفاده مفید نشده اما) دلیلی بر دجال خواندن ماهواره یا موبایل وجود ندارد.

منابع:

بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۳

چشم به راه مهدی، ص۲۸۹ ؛ دادگستر جهان، ص۲۲۳

معجم الاحادیث الامام مهدی(عج)، ج۲، ص۱۳۴