همیشه انسانها مشتاق دانستن آینده و حوادث تلخ و شیرینش بوده اند، به همین دلیل است که بازار طالع بینان هم رونق دارد. این آینده بینان: یا الهی اند و سخن شان ریشه در وحی دارد (آسمانی)، یا شیطانی و زمینی اند.
«وعده ظهور منجی» در بین حوادثِ مختلفی که آینده بینان آسمانی پیش بینی کرده اند، از برجسته ترین آنهاست؛ لذا احادیث زیادی در این باره به ما رسیده که همین یعنی اهمیت این موضوع و آثار مثبت و منفی زیادی که در زندگی فردی و اجتماعی دارد…
«سپیدی مو» علامت پیری ست اما علت پیری «رنگ مو» نیست! «زردی رخ» علامت بیماری ست اما علت بیماری «رنگ رخ» نیست!
️علامتهای ظهور هم فقط حکایت گر ظهورند و با تحقق ظهور هیچ رابطه ی سببی و مسببی ندارند؛ به عبارتی دیگر «علائم» هیچ نقشی در نزدیک کردن ظهور ندارند؛ بلکه فقط علامتِ نزدیک شدنِ ظهورند!
علائم و نشانه های ظهور دست کم در این ۲ موضع می توانند ثمربخش باشند: ۱- جایی که مردم به دلیل کم کاری متصدیان امر تبلیغ، یا به دلیل غفلت، از این مسائل بی اطلاع باشند. ۲- آنجایی که به دلیل گرفتار شدن در دام شبهات، جو سازی جبهه باطل و پیچیدگی شرایط، نتوانسته باشند بر اساس معیارهای صحیح به هدایت برسند.
ممکن است برخی از نشانه های ظهور، تفسیر یا تاویل نادرست بشوند!
مثلا در روایت آمده: «پس از ندای آسمانی – که حادثه ای معجزه آسا و بسیار شگفت است – شیطان با مشابه سازی، صیحه ای خواهد زد و امر را بر بسیاری مشتبه خواهد کرد…» و جالب این است که در روایات تصریح شده: «کسانی از فتنه شیطان نجات خواهند یافت که پیش از مواجهه با آن نشانه، احادیث ما را روایت می کرده و اهل بیت علیهم السلام را به عنوان معیار و اصول، پذیرفته باشند…»
شاید بتوان تقسیم علائم به حتمی و غیرحتمی را اینگونه تحلیل کرد که دو مورد از مهمترین کارکردهای نشانه های ظهور: خاصیتِ «امید بخشی» و «شناسایی امام مهدی» است.
بر این اساس، اگر همه نشانه های ظهور «حتمی» بودند، خاصیتِ امیدبخشی از بین می رفت و نشانه های ظهور بیش از اینکه مایه امید مؤمنان باشد، باعث ناامیدی آنان میشد! زیرا وقتی قرار است همه ی این نشانه ها پیش از ظهور حتما رخ دهد [و تا اینها اتفاق نیفتد، ظهور رخ نخواهد داد] پس ناخودآگاه عموم مردم می اندیشند که ما حالا حالاها ظهور را درک نخواهیم کرد!
بر اساس برخی روایات، «ظهور امام زمان به شکل ناگهانی و در زمانی که انتظار آن نمی رود، رخ خواهد داد» و یا اینکه «امر او در یک شب اصلاح خواهد شد» …
نقد و بررسی:
این گونه روایات، کنایه از سرعتِ شکل گرفتن آن است؛ بنابراین “تحقق ظهور در زمانی که انتظارش نمی رود” به معنای نفی علایم نیست! همچنین ممکن است علایم حتمی که متصل به ظهورند، به سرعت و در زمانی که انتظارش نرود تحقق یابند و ظهور، بلافاصله پس از آن رخ دهد.
۱- «قیام یمانی» یکی از نشانه های حتمی ظهور است، قیامی فضیلت محور و اصلاح گر که بر کمک به او تاکید شده. ۲- در برخی روایات، قیام و جنبش یمانی تایید و از آن جانب داری شده، لذا این دیدگاه که ((حرکتهای اصلاحی در عصر غیبت، محکوم به شکست و برخلاف میل اهل بیت است)) پذیرفتنی نیست.
۳- وجودِ ویژگیهای مثبت در شخصیت یمانی و تکریم و تجلیلی که در روایاتِ معصومین علیهم السلام از او شده، می تواند انگیزه ای باشد برای وسوسه شیادان و فرصت طلبانی که [برای جلب عواطف و احساسات مذهبی مردم] از آن سوء استفاده کنند. لذا این احتمال وجود دارد که افرادی خود را یمانی معرفی کنند!
۱- عبدالرحمن بن اشعث
۲- یزید بن ملهب
۳- عبدالرحمن بن محمد
۴- عبدالرحیم بن عبدالرحمان
۱- یمانی: در بیشتر روایات ائمه، از این واژه استفاده شده است. امام باقر علیه السلام در پاسخ به این سئوال که: چه زمانی قائم شما ظهور خواهد کرد، فرمودند: «هنگامی که مردان شبیه به زنان شوند… و سفیانی از شام و یمانی از یمن قیام کند…»
۲- منصورالیمانی: امام باقر علیه السلام فرمودند: «… سپس منصور یمانی همراه سپاهیانش از سوی صنعا به سوی آنها رهسپار می شود.» [ همچنین «منصور» نیز به کار برده شده]
امام صادق علیه السلام فرمودند: خروج سفیانی و خروج یمانی با پرچم های سفید از یمن، در یک روز و یک ماه و یک سال خواهد بود.
امکان دارد این، کنایه از “شدت پیوستگی دو جریان” باشد و این امر، منافاتی با وجود فاصله ی اندک میان آن دو ندارد. به عنوان نمونه:
