در هند باستان از انسان کامل به نامهای «ارهات» یعنی مرد ارزنده یا مردِ تمام و «انسان آزاده» یاد کرده‌اند.
در برخی مکاتب چینی مانند تائوئیزم و کنفوسیوس از «تائو» و «انسان آزاده» سخن گفته شده؛ او انسانی قدیس و پاک است و بالاترین مقام انسانی را دارد.
افلاطون ویژگیهای انسان کامل را در «فیلسوف» می‌دید؛ آن کسی که وجود ابدی را درک می‌نماید؛ به وصال وجود حقیقی می‌رسد، و خِرَد و راستی را تولید می‌کند.
ارسطو نام او را «انسان بزرگوار» یا «انسان بزرگ‌منش» انتخاب کرده و در توصیفش گفته: رفتارش متوجه افتخار است. او همیشه آماده نیکی کردن به دیگران است.
در زرتشت او را دارای اوصاف آسمانی و برتر می‌داند و می‌گوید: پروردگارا! مرد نیک اندیش و پارسایی که روانش با راستی همگام است؛ کسی ست که تنها به تو فکر می‌کند و کردار نیک خود را به تو نیاز می‌کند.
در اسلام بویژه در نگاه عرفان شیعه، انسان کامل؛ انسانی ست که اخلاق خداگونه دارد. سبب آفرینش و بقای عالَم، مظهر جامع اسماء الهی، واسطه‌ی میان خلق و خالق، و تنها خلیفه‌ی خدا در زمین است. «جام جهان‌نما، اکسیر اعظم، عبدالله، عندالله و مهدی» که زمین در هیچ زمانی، از وجود او خالی نخواهد بود…
▫️منابع در ادله عقلی و نقلی امامت و مهدویت، ص۱۱۹-۱۲۲
